Dubbel

Veranderen is leuk en niet leuk tegelijkertijd. Vorige week had ik een aantal afspraken die in het teken stonden van mijn carrière switch. Afscheid nemen van mensen is niet mijn favoriete bezigheid. Het gaat niet om een echt afscheid, maar je weet dat je elkaar niet meer (zo vaak) ziet of spreekt. Een ongeschreven regel. Het voelt raar.

Uitnodiging veroorzaakte twijfel

Ik ontving vorige week een uitnodiging voor deelname aan een intervisie groep voor transformatieve mediation. Het doel van deze intervisie groep is je certificeren als TM-er.
Dat was even slikken voor me. Nog niet zo lang geleden zou ik zeker mee hebben gedaan en de mensen in het groepje, voor zover ik ze ken, vind ik leuk. Een hoop twijfel was het gevolg. Gedachtes in de trant van ‘toch mee doen, zoveel tijd kost het niet’, kwamen op.

Ik liet het verzoek even liggen en een paar dagen later bladerde ik door mijn mail en kwam ik het verzoek weer tegen. Ik las het weer door en kon, met een goed gevoel, vriendelijk bedanken voor de uitnodiging.

Afscheid is meestal niet leuk

Ondanks deze momenten blijft het gevoel dat mijn carriere switch goed voor me is. Een switch gaat gepaard met afscheid nemen en dat is niet altijd leuk.
Het gaat ook niet in een keer.
Misschien is dat maar goed ook, zo blijft het behapbaar. Als ik me meteen zou realiseren wat ik met mijn switch teweegbreng, was het er misschien niet van gekomen.

Gelukkig hoef ik niet van al mijn ‘collega’s’ afscheid te nemen. Er zijn ook ‘collega’s’ die ik blijf zien omdat ik met hen ook, beroepsmatig, aan het schrijven ben.
Het is wel een rare periode. Ik merkte dat het ook mijn schrijven beïnvloedt. Vorige week gingen mijn laatste drie blogs over conflict en gedrag.
Toch weer even terug naar het bekende…

Vleesaversie en kattenogen

In “The Atlantic” schreef Ross Andersen, een artikel over het werk van Matthew Liao, hoogleraar filosofie en bio-ethica aan de New York University. Liao kijkt naar methodes om klimaatverandering te bewerkstelligen. Vlees heeft een grote impact op het milieu en veel mensen eten graag vlees. De methode van Pavlov kun je inzetten om dit laatste te veranderen. Iedereen kent het voorbeeld van de hond die, tegelijkertijd met het horen van een bel, vlees krijgt aangeboden. De hond van gaat kwijlen bij het horen van de bel.

Conditioneren

Mensen kun je ook conditioneren. Geen belletje bij het vlees, maar een misselijkmakend middeltje, met als gevolg: een automatische afkeer van vlees.
Milieutechnisch is dat een aardige gedachte. Zouden veel mensen bereid zijn om dit te doen? Zou jij een misselijkmakend middeltje in je vlees doen?

Ik eet geen vlees uit de bio-industrie, koop geen vlees, bestel het niet in een restaurant, maar als ik ergens kom waar ze biologisch vlees eten, eet ik dat wel. De beelden van dierenleed in de bio-industrie deden hun werk. Het middeltje heb ik niet meer nodig.

Ik kan me niet voorstellen dat er veel mensen zijn die zo’n middeltje gaan gebruiken. Vrijwillig de misselijkheid ondergaan. Dan moet je wel heel veel van vlees, maar nog meer van het milieu, houden.

Alternatieve opties

De vlees aversie is niet het enige dat Liao en zijn team, in het kader van een beter milieu, bedachten. We moeten de mens ook:

  • Kleiner maken, via embryo-selectie.
  • Onbaatzuchtiger maken, met pillen.
  • Kattenogen geven.

Het is wel weer even een andere blik op het milieu en ons aandeel daarin.

Veranderen…

Als je terugkijkt op je leven, zie je dat niet alles meer is zoals het was. In retrospectief is er vaak ongemerkt een heleboel veranderd. Toch is veranderen een kunst. Denk maar aan alle Nieuwjaarsresoluties die je je ooit hebt voorgenomen, van afvallen tot stoppen met roken tot beginnen met sporten. Ieder jaar blijkt weer dat het lastig is om deze voornemens te bestendigen.

Vier fasen van verandering

Hoe vergroot je de kans op succes? Alleen heel graag iets willen is niet genoeg. Veranderen kun je door iets op een andere manier te gaan waarderen. Hiervoor is het wel handig om iemand in te schakelen. Iemand die, een beetje zoals een coach, vragen stelt bij de huidige situatie en vragen stelt over de gewenste situatie. De volgende vier fasen kun je gebruiken:

  1. Breng de huidige situatie in kaart,
  2. Kijk naar wat je wilt veranderen.
  3. Hoe kun je dit doen.
  4. Implementeren van de verandering.

Om deze laatste fase draait het (volgens Tim Theeman van de Universiteit van Amsterdam). Als je dit goed inzet, dan bestendig je de verandering. In deze laatste fase kijk je naar de obstakels die je tegenkomt. Hoe en wanneer kom je ze tegen? Wat ga je doen als je een obstakel tegenkomt? Je moet dus advocaat van de duivel spelen.

Een verandering bestendigen?

Door deze vragen te stellen zorg je ervoor dat je nadenkt over wat je kunt doen in zo’n situatie. Als je bijvoorbeeld wilt stoppen met roken en je weet dat de sigaret na het avondeten een groot probleem vormt, hoe zorg je er dan voor dat je die verleiding weerstaat? Door deze vragen te stellen vergroot je je zelfovertuiging, waardoor je betere beslissingen neemt op momenten dat dit nodig is.

Dividend

Bedrijven krijgen meer en meer inspraak. Het kabinet besloot tot afschaffing van de dividendbelasting en mist hierdoor 1,4 miljard aan inkomsten. Voor dit verlies hebben ze geen enkele garantie gekregen. Unilever weet nog steeds niet of het naar London gaat of naar Rotterdam.
Dan geef je wel een signaal af!

Chantagemiddel

Door mijn hoofd vliegt de vergelijking met ontvoeringen, als chantagemiddel. Het was lang zo dat er geen losgeld betaald werd om te voorkomen dat de ontvoerders of kapers hierdoor gestimuleerd werden nog meer mensen te ontvoeren. Dat principe geldt toch altijd bij chantage? Dat is dit toch ook?

Borgen

Het doet mij ook denken aan de serie Borgen. Dit is een serie waarin het leven van Brigitte Nyborg centraal staat. Veel mensen, waaronder ook veel Nederlandse politici, hebben deze serie als zeer realistisch omschreven. In Borgen wordt president Nyborg ook gechanteerd door de eigenaar of CEO van een groot bedrijf. De CEO dreigt met vertrek uit Denemarken, waardoor vele banen op het spel komen te staan, tenzij… Ik moet de aflevering weer terugkijken om precies te vertellen hoe het ging, maar ik weet dat Nyborg niet ingaat op de chantage. Zij stelt een alternatief voor en het bedrijf gaat akkoord. Hiermee trekt Nyborg de verhoudingen weer recht. Er is sprake van wederzijds respect.

Tussen het Nederlandse kabinet en de (vier?) grote bedrijven ontbreekt iedere vorm van respect: je neemt als overheid geen verlies van 1,4 miljard, zonder dat daar toezeggingen tegenover staan. Dit machtsspelletje is respectloos.

Kinderen leren vechten

Hoe moet dit verder? Waarom is er geen andere oplossing bedacht? Is dit echt het enige probleem waarbij er maar een weg naar Rome is? Waarschijnlijk niet, deze aanpak tekent het (gebrek aan) innovatief vermogen van degenen die aan tafel zaten, zowel aan de kant van het kabinet als aan de kant van het bedrijfsleven.

Volgens Adam Grant, moet je kinderen leren vechten, zodat creativiteit gaat stromen.

Misschien een idee?

Verhalen veranderen

Op de dag dat Nederland daalt op de wereldranglijst van de 16e naar 32e plaats als het gaat om de gelijkheid tussen man en vrouw, lees ik in HP De Tijd een artikel van Stella Bergsma over vriendschappen tussen mannen en vrouwen.
Het artikel begint met een dialoog uit de film ‘When Harry met Sally’, waarin Harry stellig beweert dat vrouwen en mannen nooit bevriend kunnen zijn omdat er altijd dat seksding is.

Maar is dat ook zo? Bergsma onderzoekt.

Vriendschap tussen mannen en vrouwen

Het blijkt dat er meer vrouwen dan mannen zijn die denken dat een vriendschap tussen mannen en vrouwen wel kan. (Veel) Mannen kunnen zich niet voorstellen dat vrouwen alleen maar vriendschap willen. Ze lijken hun seksuele onweerstaanbaarheid te overschatten en hun resterende eigenschappen, benodigd voor vriendschap, systematisch te onderschatten.

Bergsma ontmoet een panseksueel, iemand die zich tot mensen uit de hetero en de LHBTQ-gemeenschap aangetrokken kan voelen. Als zij haar de vraag voorlegt of mannen en vrouwen door dat seksding echt geen vrienden kunnen worden, is het nuchtere antwoord: ‘dan heb ik dus geen vrienden, want bij mij is er dan altijd sprake van een seksding’.

Varianten op de Boerka

Er zijn mannen die uit voorzorg geen thee gaan drinken met een vrouw alleen, tenzij ze met haar getrouwd zijn. Dat is, zoals Bergsma zegt, inderdaad een variant op de boerka. Geen onderonsjes met vrouwen om te voorkomen dat je over de schreef gaat…
Als iedere man op een belangrijke positie dit zou doen, dan dalen we nog verder op de ranglijst, omdat veel zaken, buiten de formele vergaderzalen om, gedaan worden.

Leren hanteren

Seksuele gevoelens bestaan. Ze zijn er, net als andere gevoelens. Alleen op de een of andere manier wordt er wereldwijd nog steeds geloofd in het verhaal dat mannen hun seksuele gevoelens niet kunnen (leren) hanteren.

Dit maakt het verhaal echter niet waar. Seksuele gevoelens kun je (leren) hanteren.

Iedereen kent wel een man die dat kan. Toch?

Opgeven? Nee, toch.

Een inleidende zin van Blende trok mijn aandacht: ‘opgeven is niet alleen een van de lastigste dingen om te doen, maar soms ook een van de beste’. Het bleek om het artikel ‘Geef het op’ van Anne Wesseling in het blad ‘Happinez’ te gaan. Een artikel dat pleit tegen het allesoverheersende motto dat ik maar al (te) vaak heb gehoord: ‘als je nu nog harder probeert, en nog maar even volhoudt dan lukt het wel’. Alsof het nooit fout kan gaan.

Loslaten

Soms moet je stoppen, moet je loslaten waar je mee bezig bent, om ruimte te creëren voor een nieuwe richting, eentje waar je wel gelukkig van wordt. Daar draaide het artikel om.

Een aantal weken geleden besloot ik te stoppen met coaching en mediation. Alle investeringen ten spijt is het me niet gelukt om er mijn brood mee te verdienen. Daar liggen natuurlijk verschillende redenen aan ten grondslag, maar de grootste is, denk ik, dat ik niet genoeg vertrouwen had in mijn eigen rol als hulpverlener. Het was een heel proces om dit toe te kunnen geven, maar toen ik dat eenmaal had gedaan, kwam er opluchting…  En niet lang daarna (natuurlijk) weer lichte twijfel.

Echt? Definitief?

Het besluit om te stoppen was gevallen en ik stond en sta erachter, maar als ik dan stappen moet nemen om het coachen en mediaten echt af te sluiten, bekruipt die twijfel me toch weer. Bijvoorbeeld bij het opzeggen van lidmaatschappen of verzekeringen. Dan gaan er gedachtes door mijn hoofd: ‘er is nog tijd, ik regel dit volgende maand wel. Wie weet wat er nog gebeurt in deze maand?’

De twijfel blijft, op momenten, hardnekkig. Misschien had ik daar dat artikel ook wel voor nodig. Een steuntje in de rug bij de definitieve en administratieve afsluiting.

Inmiddels heb ik een groot aantal lidmaatschappen en verzekeringen, die te maken hebben met coaching en mediation, opgezegd.
Het voelt goed. Ik ben er klaar voor om me te richten op mijn toekomst… als schrijver.

Opgeven? Ja, soms wel.

Macht corrumpeert…

Macht corrumpeert en absolute macht corrumpeert absoluut. Gelukkig hebben niet veel mensen absolute macht.
Maar macht is wel iets dat iedereen heeft, of bij tijd en wijlen nodig heeft. We hebben het er liever niet over, maar zonder macht kun je geen invloed uitoefenen. Zelfs een baby heeft macht. Macht om met zijn stem de verzorgende zover te krijgen dat die komt om te voeden of te verschonen.

Negatieve spiraal

Macht is dus nodig om invloed te kunnen uitoefenen. Deze macht wordt tegenwoordig ook wel omschreven als ‘kracht’, maar hoe je het beestje ook noemt. Macht blijft macht. En ook macht, vermomd als kracht, kan corrumperen.

Hoe zorg je ervoor dat je niet in die negatieve spiraal van macht terechtkomt? Met andere woorden hoe zorg je ervoor dat die macht jou niet corrumpeert.

Dacher Keltner deed onderzoek en schreef het boek ‘The Power paradox, how we gain and lose influence’.

Keltner zegt dat macht corrumpeert op vier manieren:

  • Macht vermindert empathische gevoelens.
  • Macht leidt tot egoïstisch impulsief gedrag.
  • Macht leidt tot onbeleefdheid en gebrek aan respect.
  • Macht leidt tot verhalen van uitzonderlijkheid.
Hoe voorkom je corruptie?

Bovenstaande eigenschappen zijn vrij gemakkelijk terug te vinden bij een aantal machtige mensen op deze wereld. Wat kunnen zij en ook wij doen om dit te voorkomen.
Keltner geeft een aantal tips. Corrumperen kunt je voorkomen door:

  • je bewust te worden van je gevoel van macht. Wees je bewust van het effect van dopamine. Als je een mooie prestatie hebt geleverd, dan gaat er heel wat dopamine door je lijf. Dopamine zorgt voor een genotsmoment waar je verslaafd aan kunt raken, zodat je steeds meer geld, roem of hogere status wilt. Empathie neemt hierdoor af. Probeer macht te zien voor wat het is: een middel om iets goeds te bereiken, dat de samenleving dient.
  • je bescheiden op te stellen. Je te realiseren dat je werk, hoe goed ook, altijd voor verbetering vatbaar is. Blijf een kritische blik houden en besef: zonder de hulp van anderen had je dit waarschijnlijk niet bereikt
  • je te blijven focussen op anderen en aan anderen te geven. Wees hierbij zo gul mogelijk.
  • respect te tonen aan de mensen om je heen. Stel vragen, luister met aandacht. Wees nieuwsgierig naar anderen. Complimenteer mensen, en uit je dankbaarheid.
  • de psychologische context van machteloosheid te veranderen. Probeer de neiging van een ander om zich minder te voelen te minimaliseren. Creëer kansen binnen jouw gemeenschap of werkplek waardoor anderen steeds meer in hun kracht komen te staan.

Pas wel op: door de tips te volgen, zal jouw invloed (en dus jouw macht) automatisch vergroten!

Anticiperen…

‘Het is beter een mep te krijgen die pijn doet, dan het leven te verliezen omdat je bang bent er een te krijgen’, zegt een Joodse vader tegen zijn twee zonen in de Franse film ‘Un sac de billes’. De vader stuurt zijn zonen op reis naar onbezet gebied. Een gevaarlijke reis die hen grotendeels zal voeren door Vichy Frankrijk. De vader bereidt zijn zoons voor op mogelijke ondervraging door de bezetter of een lid van Vichy. Ze mogen nooit vertellen dat ze Joods zijn. Nooit. Hij ondervraagt beide zonen en gaat hier zo in op dat hij een van zijn zonen slaat. Het moet tot hem doordringen dat hij niets mag loslaten over zijn Joods-zijn. Doet hij dat wel, zal dat hem hoogstwaarschijnlijk zijn leven kosten. Het is een imponerende scene.

‘Je leven verliezen omdat je bang bent een klap te krijgen’. Gelukkig is de kans dat je je leven verliest, als je bang bent voor iets, in deze tijd verwaarloosbaar, maar ook nu kan angst voor een bepaalde situatie zo verlammend werken, dat je leven erdoor belemmerd wordt.

Spreken in het openbaar

Iedereen kent angst, en het ene moment word je er sterker door beïnvloed dan het andere. Angst is bedoeld als waarschuwing bij gevaar. Alleen is het ene gevaar reëler dan het andere. De meeste mensen vinden spreken in het openbaar net iets minder eng dan de dood. Ik ken de angst voor spreken in het openbaar. Als ik voor een grote groep moet spreken heb ik daar ook nog steeds moeite mee.

Een gedeelde angst

Maar wat is nu het ergste dat je kan gebeuren als je in het openbaar moet spreken? Zeker als je het vergelijkt met de dood? Wat maakt dat veel mensen deze angst herkennen? Er zijn echt maar heel weinig mensen die zonder angst in het openbaar een toespraak kunnen houden, maar waarom is dat? Zo vreselijk is het toch ook weer niet? Je kunt je speech van a tot z voorbereiden en het is meestal na een uurtje weer afgelopen.
En als het dan toch helemaal fout is gegaan, als je inderdaad je kleding verkeerd om hebt aangetrokken, de verkeerde speech hebt meegenomen, moet constateren dat de meeste mensen zitten te gapen, en sommigen eerder weggaan. Wat dan nog? Je hebt het geprobeerd en na een betrekkelijk korte tijd is iedereen het vergeten en gaat het leven gewoon verder.

Misschien kan die angst ook in jouw voordeel werken. Het is namelijk iets dat jij gemeen hebt met de meeste mensen uit jouw publiek. Dus wil je een band creëren, kom er gewoon vooruit en kijk wat er gebeurt.

Misschien wordt dat wel je beste speech ooit!

Aftikken? Liever niet.

Al die moeite om een meerderheidskabinet te kunnen vormen. Waarom toch? Ik zou het een verademing vinden als er een keertje niets van te voren afgetikt kan worden. De politiek wordt weer spannender en de Tweede Kamer krijgt weer een echte functie.

Niet alleen prestatie ook geluk

Ik weet niet in hoeverre je politiek als een bedrijf kunt zien, maar ik zou een politiek a la Semco, wel een uitdaging vinden. Semco is het succesvolle bedrijf van Ricardo Semler. Semler is een Braziliaan die op geheel eigen wijze het bedrijf van zijn vader is gaan managen. Hij gaat er vanuit dat mensen niet alleen moeten presteren maar ook gelukkig moeten zijn in hun werk.

Vertrouwen en transparantie zijn sleutelwoorden. Alle informatie binnen zijn bedrijven is voor medewerkers inzichtelijk, ook de financiële (hiervoor krijgen medewerkers een cursus om te leren hoe ze deze informatie moeten lezen). Zo kunnen ze inschatten wat voor impact beslissingen hebben en zijn ze in staat mee te denken over die beslissingen. Meepraten en meebeslissen moet voor zoveel mensen mogelijk zijn. Als mensen mogen meepraten en beslissen, voelen ze zich verantwoordelijk en daarmee gelukkiger. Dit is af te meten aan de prestaties die ze leveren.

Helaas, vertrouwen en transparantie zijn, op dit moment, ver te zoeken in politiek Den Haag.

Formele macht en angst

De huidige coalitiebesprekingen vinden plaats in achterkamertjes. Afgesproken is niet naar buiten te treden met informatie. Bij een klein lek is de verontwaardiging van de deelnemers meteen groot. ‘Zo worden de onderhandelingen ernstig bemoeilijkt’, klonk het meteen.

De besprekingen zijn pas succesvol als alles grotendeels is afgetikt en men naar buiten kan komen met een plan waarbij de rest van de Tweede Kamer er weer een jaar of vier min of meer voor spek en bonen bijzit.
Dat wil zeggen totdat er iets gebeurt dat niet door de beugel kan en dat wordt dan weer breeduit gemeten in het nieuws.

Iets dat het vertrouwen van de Nederlander in de politiek niet zal vergroten.

De Tweede Kamer is geen bedrijf, daar ben ik me van bewust, maar er werken mensen en mensen presteren nou eenmaal beter als ze gelukkig zijn. Hiervoor zijn verantwoordelijkheden die passen bij hun capaciteiten nodig.

Het huidige gebrek aan transparantie van de deelnemers aan deze coalitiebesprekingen stuurt alle Tweede Kamerleden een andere kant op.
Er wordt een klimaat gecreëerd waarin positiespel dominant is, en waarin formele macht een grote rol speelt. En als formele macht een grote rol speelt is angst nooit ver weg, waardoor mensen zich verder terugtrekken in hun eigen bunkers. Dit zal het geluksgevoel niet bevorderen.

Zo zonde!

Kwetsen m/v

Een paar weken geen nieuws en je mist zomaar een hele genderdiscussie. Het blijkt niet meer politiek correct te zijn om mensen op basis van geslacht aan te spreken. Beste dames en heren is achterhaald, het wordt beste reizigers, of beste Amsterdammers.

Ook op verschillende universiteiten waren eerder al gendervrije toiletten ingevoerd. Dit is misschien niet kwetsend voor de meesten van ons maar wel onprettig voor het mannelijke deel van onze samenleving. De wachttijd voor toiletgebruik stijgt explosief voor deze doelgroep.

Waarom is het kwetsend om op basis van je geslacht te worden aangesproken? Er zijn natuurlijk manieren waarop dat kwetsend kan zijn, maar dat zit hem in de manier waarop en wat er precies gezegd wordt.

Kwetsen of gekwetst worden is heel persoonlijk. Als kind wilde ik soms ook heel stoer zijn. Dan deed ik mee met de ‘stoere’ pestkoppen. Ik vond mezelf dan heel wat, maar als ik het slachtoffer later sprak, was die (vrijwel) nooit boos op mij. Achteraf gezien ben ik nu blij dat het me niet lukte, maar toen had ik daar mijn twijfels over. Ik voelde me niet serieus genomen.

Je hebt niet onder controle of je iemand wel of niet kwetst en daarnaast is het vrijwel onmogelijk om nooit iemand te kwetsen. Hoe je ook je best doet. Zelfs de meest vredelievende mensen op aarde, hebben geen controle over het gekwetst zijn van een ander. Dat is namelijk aan de ander.

Je kunt hooguit met de intentie leven om niet te kwetsen.

Als je je op een bepaald moment toch gekwetst voelt, richt dan de aandacht naar binnen in plaats van naar buiten. Wanneer je je gekwetst voelt, is er vaak sprake van lichamelijke spanning die er (mede) voor zorgt dat je niet goed meer in staat bent om een breder perspectief te zien.

Probeer op een manier die jou ligt (ontspanningsoefening of meditatieoefening o.i.d.) de spanning te verminderen. Vaak ontstaat er dan ruimte waardoor je met meer afstand kunt kijken naar het gebeuren.

Als je als overheid of organisatie toch iets wil doen om te voorkomen dat mensen gekwetst worden, zet dan in op het vergroten van weerbaarheid en veerkracht van mensen.