Forceren of confronteren?

Google op ‘conflict’, en je vindt binnen enkele seconden, ruim een kwart miljard hits. Conflict is een Engels woord, dus dat geeft ook een boost. Google je op ruzie, dan krijg je bijna drie en een half miljoen hits. Dat is ook fors. Zeker voor een onderwerp waar we eigenlijk liever niet over praten. Mensen gaan op verschillende manieren om met ruzie of conflicten.
De meeste mensen ontwikkelen wel een ‘conflictstijl’ in hun jeugdjaren. Deze stijl is vaak een blijvertje. Dat is hoe jij met conflicten omgaat. Probleem hierbij is dat die stil niet in iedere conflictsituatie handig is.
Vraag je, als je in conflict bent of je voelt dat er een conflict aan zit te komen, eens af:
Wat vind ik belangrijk? Wat wil ik bereiken? Zijn de belangen belangrijker of de relatie met de ander? Zijn zowel de relatie als de belangen belangrijk?
En kijk welke conflictstijl handig is om toe te passen.

Een voorbeeld

Jackie belt haar buurvrouw en vraagt haar of zij kans ziet om nog een dag langer haar kat eten te geven. De buurvrouw antwoordt: ‘Natuurlijk’. Jackie bedankt de buurvrouw en hangt op. Ze komt de volgende morgen thuis en ze heeft de deur nog niet achter zich dicht gedaan of de bel gaat. De buurvrouw staat voor de deur. Die laat Jackie weten dat ze door dit gedoe haar eigen vakantie een dag heeft moeten uitstellen en dat ze dat eigenlijk niet zo leuk vindt. Jackie is stomverbaasd en weet even niet goed wat ze zeggen moet. Voordat ze kan antwoorden, is de buurvrouw al weer verdwenen. Jackie snapt er niets van. Ze had toch gewoon nee kunnen zeggen? Hieronder staan de verschillende conflictstijlen van Hugo Prein.
Na de vakantie van de buurvrouw gaat Jackie bij haar langs. Zij zou als:

  1. Confronteerder tegen haar buurvrouw zeggen dat ze het vervelend vindt, dat ze haar vakantie een dag heeft moeten uitstellen. Daarna zou ze haar uitleggen waarom ze haar heeft gebeld. (De relatie is belangrijk.)
  2. Forceerder ‘doe niet zo idioot’ hebben geroepen. Ik heb gewoon een vraag gesteld. Het slaat nergens op dat jij me dit kwalijk neemt. Je had toch gewoon nee kunnen zeggen. Waarom doe je dat dan niet?’ Net zo lang totdat Jackie gelijk zou krijgen van de buurvrouw. (Het eigen gelijk is belangrijk: je wilt je laten gelden.)
  3. Ontloper tegen haar buurvrouw zeggen ‘de volgende keer zal ik er zeker aandenken’ en bij zichzelf denken ‘pleur op’ of ‘val dood’. (Niets is belangrijk.)
  4. Toedekker zich het gevoel van haar buurvrouw goed kunnen voorstellen en zeggen dat ze er de volgende keer, die waarschijnlijk toch nooit komt, aan zal denken. (Veel zorg voor –de belangen van- de ander en niet veel ook voor je eigen belangen.)

Welke stijl zou jij gebruiken?

Je lerares ontlopen?

The teacher, een Tsjechische film, gaat, zoals verwacht, over een lerares in het Tsjechoslowakije van de jaren 80. 1983, een jaar dat het IJzeren Gordijn en de Communistische partij nog stevig stonden.

‘The teacher’ heeft een hoge functie in de Communistische partij en een zus in Moskou. Dit geeft haar macht, veel macht. Om hier zoveel mogelijk van te profiteren vraagt zij aan het begin van het schooljaar aan alle leerlingen in de klas of zij hun naam willen noemen en ook willen vertellen wat voor werk hun ouders doen. De lerares kan zo bepalen wie wat voor haar kan betekenen. Voor de ene ouder is de vraag haalbaar, voor de andere ouder niet. De ouders die niet kunnen voldoen aan de vraag, bieden iets vaak anders aan, in de hoop dat dat genoeg is. Zo niet, is de sanctie heftig. De kinderen zijn de dupe, die krijgen slechte cijfers en geen mogelijkheid om dit weer in te halen, met soms desastreuze gevolgen.
De gevoelens van machteloosheid van de ouders en kinderen zijn voelbaar.

Een indrukwekkende film.

Machteloosheid

Gevoelens van machteloosheid werken verlammend. Handelen vanuit machteloosheid, is lastig.
Dat zie je ook bij mensen in een conflict. Als je je machteloos voelt, onderneem je geen actie en ga je de confrontatie niet aan. Je ziet de andere partij vaak als groot, machtig en onredelijk en jezelf als klein.  En dan is een confrontatie een (te) grote stap.
In zo’n situatie is ontlopen de voor de hand liggende strategie.
En als het een soortgelijk geval als ‘the teacher’ betreft, heb je hartstikke gelijk.

Deze gevoelens zijn ook nuttig

Sommige gevechten kun je niet winnen, dan is het het beste om de schade zoveel mogelijk te beperken. De gevoelens van machteloosheid ondersteunen de strategie van het ontlopen. Doordat je je klein maakt, beperk je je gezichtsverlies zo veel mogelijk. Ontlopen is een van de manier waarop je met conflicten kunt omgaan. Als je ontloopt heb je geen oog voor je eigen belangen en ook geen oog voor de belangen van de ander.

Er zijn vier conflictstijlen (Hugo Prein)

Behalve ontlopen (geen oog voor het eigen belang en geen oog voor het belang van de ander) kennen we nog drie andere stijlen:
Forceren: oog voor het eigen belang maar geen oog voor het belang van de ander.
Confronteren: oog voor zowel het eigen belang als het belang voor de ander.
Toedekken: geen oog voor het eigen belang, wel oog voor het belang van de ander.

Deze stijlen kun je leren, en toepassen in situaties die daarom vragen.

Welke stijl heb jij?

Al heel vroeg leer je met conflicten omgaan. De meeste kinderen leren binnen het gezin waarin ze opgroeien hoe ze met een conflict om moeten gaan. Deze stijl past binnen het gezin. Deze stijl is jouw stijl en je denkt hier meestal niet meer over na. De manier waarop je met conflicten omgaat is vaak afhankelijk van wat je als klein kind leert. Dit is reden zijn je eigen stijl weer eens onder de loep te nemen, toch?

De vier conflicthanteringsstijlen van Hugo Prein zijn forceren, confronteren, ontlopen en toedekken. Hieronder een toelichting bij de vier stijlen.

  • Forceren: je hebt weinig aandacht voor de relatie en veel aandacht voor je belangen.
  • Confronteren: je hebt aandacht voor de relatie envoor je belangen.
  • Ontlopen: je hebt weinig aandacht voor de relatie en weinig aandacht voor je belangen.
  • Toedekker: je hebt veel aandacht voor de relatie en weinig aandacht voor je belagen.

Welke stijl past het meest bij jou? Richt jij je meer op belangen of meer op de relatie?  Zonder te beweren dat het ene beter is dan het ander.

De stijl die je je ooit eigen hebt gemaakt, is de stijl die je nu bij jezelf vindt passen.
Dat is jammer want verschillende situaties verdienen een verschillende aanpak. Conflictstijlen zijn te leren en in verschillende situaties in te zetten. Het begint bij je te realiseren dat er verschillende stijlen zijn voor verschillende situaties.

Welke belangen spelen er? Hoe belangrijk is de relatie?
Wanneer een telefonisch verkoper een praatje begint, hoeft de relatie geen prioriteit te krijgen. Wanneer je partner ergens over begint, is de relatie wel van belang.

Het is handig om de verschillende stijlen onder de knie te krijgen. Alle stijlen hebben voor- en nadelen. De een is niet beter dan de ander.

Weet je niet zeker welke stijl bij jou past? Doe de test op: www.123test.nl/conflict/