The teacher, een Tsjechische film, gaat, zoals verwacht, over een lerares in het Tsjechoslowakije van de jaren 80. 1983, een jaar dat het IJzeren Gordijn en de Communistische partij nog stevig stonden.
‘The teacher’ heeft een hoge functie in de Communistische partij en een zus in Moskou. Dit geeft haar macht, veel macht. Om hier zoveel mogelijk van te profiteren vraagt zij aan het begin van het schooljaar aan alle leerlingen in de klas of zij hun naam willen noemen en ook willen vertellen wat voor werk hun ouders doen. De lerares kan zo bepalen wie wat voor haar kan betekenen. Voor de ene ouder is de vraag haalbaar, voor de andere ouder niet. De ouders die niet kunnen voldoen aan de vraag, bieden iets vaak anders aan, in de hoop dat dat genoeg is. Zo niet, is de sanctie heftig. De kinderen zijn de dupe, die krijgen slechte cijfers en geen mogelijkheid om dit weer in te halen, met soms desastreuze gevolgen.
De gevoelens van machteloosheid van de ouders en kinderen zijn voelbaar.
Een indrukwekkende film.
Machteloosheid
Gevoelens van machteloosheid werken verlammend. Handelen vanuit machteloosheid, is lastig.
Dat zie je ook bij mensen in een conflict. Als je je machteloos voelt, onderneem je geen actie en ga je de confrontatie niet aan. Je ziet de andere partij vaak als groot, machtig en onredelijk en jezelf als klein. En dan is een confrontatie een (te) grote stap.
In zo’n situatie is ontlopen de voor de hand liggende strategie.
En als het een soortgelijk geval als ‘the teacher’ betreft, heb je hartstikke gelijk.
Deze gevoelens zijn ook nuttig
Sommige gevechten kun je niet winnen, dan is het het beste om de schade zoveel mogelijk te beperken. De gevoelens van machteloosheid ondersteunen de strategie van het ontlopen. Doordat je je klein maakt, beperk je je gezichtsverlies zo veel mogelijk. Ontlopen is een van de manier waarop je met conflicten kunt omgaan. Als je ontloopt heb je geen oog voor je eigen belangen en ook geen oog voor de belangen van de ander.
Er zijn vier conflictstijlen (Hugo Prein)
Behalve ontlopen (geen oog voor het eigen belang en geen oog voor het belang van de ander) kennen we nog drie andere stijlen:
Forceren: oog voor het eigen belang maar geen oog voor het belang van de ander.
Confronteren: oog voor zowel het eigen belang als het belang voor de ander.
Toedekken: geen oog voor het eigen belang, wel oog voor het belang van de ander.
Deze stijlen kun je leren, en toepassen in situaties die daarom vragen.