SPE en kwaadaardigheid

Het Stanford Prison Experiment van Philip Zimbardo draait sinds kort in een aantal filmhuizen. Uit dit experiment blijkt dat gewone mensen in staat zijn tot afschuwelijke dingen.

Even ter herinnering: in dit experiment werd een gevangenis nagebootst en op basis van vrijwilligheid werd aan studenten de rol van bewaker of de rol van gevangene toebedeeld. Er werd een gevangenisgang nagebootst en de gevangenen werden uit hun huizen opgehaald, in politieauto’s afgevoerd, terwijl de buren van niets wisten. De cel was een kamer met tralies en de gevangene kregen allemaal een nummer en gevangeniskleding. De bewakers kregen ook speciale kleding.
De bewakers en de gevangenen gingen steeds meer op in hun rol: de bewakers gedroegen zich kwaadaardiger en de gevangenen onderdaniger.

De opdracht was om agressief te zijn

Het plan was om het experiment twee weken te laten duren. Vijf studenten hadden na zes dagen een emotionele breakdown. Na zes dagen is het experiment afgebroken. Dit gebeurde omdat de vriendin van Zimbardo schrok van wat ze zag. Zimbardo zelf was meegegroeid in het experiment en had zijn grenzen automatisch verlegd. Het systeem waarin je meedraait is van grote invloed op je gedrag en ook op de beoordeling hiervan.

Je kunt je op veel verschillende manieren gedragen. Van vriendelijk tot kwaadaardig, met zorg of onverschillig, constructief (creatief) of destructief. Om aan de menselijke kant te blijven, kun je op de volgende punten letten:

  • Denk na over de stappen die je zet.
  • Blijf de ander zien als een volwaardig persoon.
  • Blijf aanspreekbaar op je gedrag, doe geen dingen anoniem.
  • Neem verantwoordelijkheid over wat je doet.
  • Gehoorzaam iemand niet blind (ook geen autoriteit).
  • Pas je niet zomaar aan groepsnormen.
  • Tolereer geen wangedrag.

Menselijkheid blijft een zaak van ons allemaal!